مؤلفه های مناظره ‏های علمی امام ‏رضا (علیه ‏السلام): الگویی برتر برای آزاداندیشی دینی و نشر اسلام در دنیای معاصر

مناظره یکی از روش­های مؤثر برای تبیین دین مبین اسلام و اثبات حقانیت آن است. قرآن کریم به‏ مثابۀ معتبرترین و قطعی ­ترین سند الهی، مناظره را تأیید کرده و به‏ عنوان یکی از روش‏های گفتمان پیامبر اکرم (صلی‏ الله‏ علیه‏ وآله) مورد توجه قرار گرفته است. کاربرد این شیوه در مباحثات امام‏‏ رضا (علیه‏ السلام) با رهبران و متکلمان برجستۀ ادیان و فرقه­ های مختلف، به ­دلیل بازتاب گستردۀ­ آن در اندیشۀ اسلام و تشیّع، برجستگی خاصی داشته است. به ­دلیل چنین اهمیتی، پژوهش حاضر سعی دارد با روش توصیفی-‏ تحلیلی، مبانی و مؤلفه ­های مناظره ‏های علمی امام‏ رضا (علیه ‏السلام) را بررسی و آنها را که مورد نظر قرآن کریم نیز هست، به ‏عنوان مدلی جامع برای آزاداندیشی دینی و نشر اسلام معرفی کند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می­ دهد مناظره‏ های علمی امام ‏رضا (علیه‏ السلام) را می­ توان در سه قالب عمده­ ـ شاخص­ های اخلاقی، شاخص ­های منطقی و شاخص­ های آزاداندیشانه ـ طبقه ­بندی نمود که تحلیل هر یک از آنها می ‏تواند مُدلی جامع برای نشر اسلام در دنیای معاصر ارائه کند. بدیهی است، آثار منبعث از چنین پژوهش­هایی می‏تواند در تبلیغ و اشاعۀ فرهنگ و تمدن راستین اسلامی در عصر حاضر، نقشی راهبردی داشته باشد.